Hệ số Elo là gì?

Nếu bạn có theo dõi hay tham gia các cuộc thi online hay quốc tế như cờ vua, liên minh huyền thoại, chắc hẳn bạn đã từng nghe đến "hệ số Elo". Ví như hệ số Elo của kỳ thủ cờ vua số 1 việt Nam khoảng 2700, xếp top 30 thế giới. Vậy thực chất hệ số elo là gì? Cách tính chỉ số elo ra sao? Hãy cùng tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.

1. Hệ số Elo là gì?

Hệ số Elo là một phương pháp tính toán một cách tương đối về trình độ của người chơi trong các trò chơi Zero-sum game. Hiểu một cách đơn giản, trò chơi có tổng bằng không chính là trò chơi mà với mọi kết quả của trận đấu tổng điểm của tất cả những người tham gia luôn bằng không. Những gì mà người thắng đạt được chính là những thiệt hại của những người chơi khác.

Ví dụ trong chơi bài, số tiền người thắng giành được sau khi chơi bằng đúng số tiền mà những người còn lại thua. Do đó những game trí tuệ như cờ vua, cờ vây, cờ tướng, cờ ca rô, … hay game online LMHT chính là trò chơi có tổng bằng không.

2. Ý nghĩa của hệ số Elo

Hệ số Elo giúp đánh giá tương đối trình độ của người chơi. Căn cứ vào đó người ta có thể xếp hạng trình độ của người chơi sao cho phù hợp nhất. Không chỉ vậy, dựa vào chỉ số Elo, chúng ta còn có thể đưa ra những dự đoán về kết quả của trận đấu.

Ví dụ: Hai người có điểm Elo bằng nhau hay có cùng thứ hạng thì tỉ lệ thắng sẽ là 50 – 50. Tuy nhiên, nếu người chơi A nhiều hơn người chơi B 100 điểm thì tỷ lệ thắng sẽ là 64 – 36.

Tổng điểm hệ số Elo sẽ thay đổi dựa theo kết quả của trận đấu. Người thắng sẽ được cộng đúng bằng số điểm người thua bị trừ. Nếu người có hệ số Elo thấp hơn mà giành được chiến thắng bất ngờ từ người có hệ số elo cao hơn sẽ được cộng một số điểm rất lớn.

Hiện nay, hệ số Elo được áp dụng trong các giải đấu do liên đoàn cờ vua thế giới FIDE tổ chức, được quy định trong FIDE Handbook. Tính tới thời điểm hiện tại, hầu hết các quốc gia đều sử dụng hệ số Elo để căn cứ xếp hạng các kỳ thủ trong các giải đấu chuyên nghiệp.

3. Phương pháp tính điểm Elo

Sau mỗi trận đấu, hệ số Elo của mỗi người chơi sẽ thay đổi. Vậy cách tính số điểm Elo thay đổi qua mỗi trận đấu ra sao, hãy cùng tìm hiểu qua ví dụ sau đây.

Ví dụ: Trong môn cờ vua, hai người tham gia chơi lần lượt là A và B. Hệ số Elo của hai người chơi tương ứng sẽ là Ra và Rb. Khi đó, ta có:

• Qa = 10^(Ra/400) và Qb = 10^(Rb/400)
• Đặt Ea = Qa/ (Qa + Qb), Eb = Qb/ (Qa + Qb)

Khi đó Ea + Eb = (Qa + Qb)/ (Qa + Qb) = 1

Trong ván đấu có hai người chơi, người thắng sẽ được cộng 1 điểm, hòa được cộng 0.5 điểm và thua được cộng 0 đểm.

Tuy nhiên, khi số lượng người chơi tăng nhanh hoặc giảm nhanh sẽ dẫn tới việc lạm phát điểm. Để khắc phục tình trạng đó, người ta sẽ dùng hệ số K để cân bằng mọi cách tính.

• Kỳ thủ có điểm Elo < 1600 có K = 25
• Kỳ thủ có điểm Elo < 2000 có K = 20
• Kỳ thủ có điểm Elo < 2400 có K = 15
• Kỳ thủ có diểm Elo > 2400 có K = 10

Khi đó mức điều chỉnh điểm và hệ số Elo của người chơi A sau ván đấu là Ra', người chơi B là Rb' được tính như sau:

• Kỳ thủ A: Ra' = Ra + K(Aa – Ea)
• Kỳ thủ B: Rb' = Rb + K(Ab – Eb)

Ví dụ: Điểm của kỳ thủ A là 1613, kỳ thủ B là 1609, áp dụng công thức, ta được: Ea = 0.506, Eb = 0.494

Giả sử kỳ thủ A và B đều có K = 20, kỳ thủ A thua kỳ thủ B. Điểm trận đấu của A là 0, B là 1.

Số điểm mới của hai người sẽ là:

• Ra' = 1613 + 20(0 - 0.506) = 1603
• Rb' = 1609 + 20(1-0.494) = 1619

4. Phân cấp và danh hiệu theo Elo

Dựa vào hệ số Elo người ta có thể nhận biết trình độ của người chơi như sau:

• Dưới 1200 Elo: Người chơi cơ bản, nắm được luật của trò chơi – Danh hiệu Tập sự.
• Từ 1200 – 1599 Elo: Trình độ người chơi ở mức trung bình – Danh hiệu Phong trào
• Từ 1600 – 1999 Elo: Trình độ người chơi ở mức khá. – Danh hiệu Kỳ thủ
• 2000-2399 Elo: Trình độ người chơi ở mức Kiện tướng (Master) – Danh hiệu Kỳ sỹ.
• Từ 2400 Elo: Người chơi đạt trình độ kiện tướng quốc tế (International Master). – Danh hiệu Kỳ vương

Kỷ lục về hệ số Elo trong môn cờ vua đứng thứ nhất thế giới thuộc về Magnus Carlsen người Na Uy với số điểm là 2882 điểm vào năm 2014. Tuy nhiên, tính đến hiện tại, số điểm của kỳ thủ này đã giảm xuống chỉ còn 2845 điểm nhưng anh vẫn giữ vị trí kỳ thủ số 1 thế giới.

Kỳ thủ số 1 Việt Nam – Lê Quang Liêm hiện có hệ số Elo 2726 trên 2700, nằm trong top 40, tính theo bảng xếp hạng chính thức của FIDE. Tháng 10/2018, anh lần đầu lọt vào Top 20 thế giới.

Trên đây là những kiến thức xoay quanh câu hỏi "Hệ số Elo là gì?". Hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn những kiến thức bổ ích, phục vụ cho nghiên cứu hay cuộc sống hàng ngày của bạn. Chúc các bạn thành công!!!